Ceza hukukuna ilişkin iki temel kavram olan kast ve taksir, suçun manevi unsurlarıdır. Suç dört temel unsurdan oluşur. Bu unsurlar, tipiklik, maddi unsurlar, manevi unsurlar ve hukuka aykırılıktır. Bu yazımızda manevi unsurun alt başlığında yer alan kast ve taksiri pratiğe yönelik biçimde ele alacağız.
Ceza hukukuna ilişkin iki temel kavram olan kast ve taksir, suçun manevi unsurlarıdır. Suç dört temel unsurdan oluşur. Bu unsurlar, tipiklik, maddi unsurlar, manevi unsurlar ve hukuka aykırılıktır. (Doktirin’de Artuk, Gökçen, Yenidünya görüşü) Bu yazımızda manevi unsurun alt başlığında yer alan kast ve taksiri pratiğe yönelik biçimde ele alacağız.
Kast: Suçun kanuni tanımındaki unsurların bilerek ve isteyerek gerçekleştirilmesidir. Kast da bilme ve isteme unsuru birlikte ve tamdır.
Başka bir deyişle kast, suçun kanuni tanımındaki maddi unsurların bilerek ve isteyerek gerçekleştirilmesidir.
Örneğin bir kimseyi yaralamak için bir cisim fırlatan ve o kimseyi yaralayan kişi, karşı kasten yaralama suçunu işlemiştir.
Taksir: dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık nedeniyle bir davranışın, suçun kanuni tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir.
Bir kimse, silahını temizlerken, istemeden yalnızca dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı hareket ettiği için başka bir kimseyi öldürürse, taksirle hareket ettiği kabul edilir. Somut olay bakımından oluşan suç, taksirle öldürme (TCK 85) olur.
Suçlar esasen kasten işlenir, suçun manevi unsuru yönünden esas sorumluluk biçimi kastdır. Ceza hukukunda, kusurun tipik şekli kast olduğundan, suçların kasten işlendiğinde cezalandırılması genel kuraldır. Ancak; yasada bazı suçların taksirle işlendiğinde cezalandırılacağı öngörülmüş olabilir. Bu hallerde suçun oluşması için taksir yeterli olur, ayrıca kast aranmaz.
TCK’nun 22. Maddesi’nde; “Taksirle işlenen fiiller kanunun açıkça belirttiği hallerde cezalandırılır. ”Denmektedir.
Herhangi bir suç bakımından yalnızca kastın var olmaması, taksirin varlığını kabulü için yeterli olmaz, taksirin varlığının ayrıca tespiti gerekir. Taksirli suç kasten işlenen suçun hafifletilmiş şekli değildir, bağımsız bir suçtur.
Bilinçli taksir ve olası kast ayrımı ise daha detay, daha teknik ancak bir o kadar önem arz eden bir ayrımdır. Bilinçli taksir ve olası kastta, kast ve taksir birbirine fazlaca yaklaşmış, ince birkaç nokta ile ayrışmıştır.
(Olası kast ve bilinçli taksir bakımından detaylı bilgilendirme için “Olası Kast Bilinçli Taksir Ayrımı” yazımızı okuyabilirsiniz.)
(Kast ve Taksir hakkında önemli Yargıtay kararlarına ulaşmak için “ Kast ve Taksir Hakkında Yargıtay Kararları” yazımızı okuyabilirsiniz.)
Ceza Kanununda Kast ve Taksir Konusunda Daha Detaylı Bilgi Almak veya Dava Açmak İçin Ofisimizi Arayabilirsiniz.
Aşağıdaki başlıklar da ilginizi çekebilir.
